Exhibitions

Bütün haritalar yanlış!

C. F. Gauss (1777-1855) Yeryüzünün bir alanının düzlemsel haritası çizildiğinde uzaklıklar arasındaki oranın gerçek oranına sadık kalmasının imkansız olduğunu göstermiştir. Yani mükemmel bir harita yoktur! Peki mükemmel bir haritaya ulaşamasak da mükemmele yakın bir harita yapılamaz mı ? Bunun için her şeyi gözden çıkarmak mı gerekir ?

Güneş öğle vaktinde nerede?

Gün ortasının (güneşin en tepede olduğu vakit) her zaman aynı saate denk gelmediğini çoktan farkettiniz değil mi? Gün batımı 10 Aralık’ta kış dönümündekinden (21 Aralık) daha erken gerçekleşir. Eğer her gün öğle vaktinde güneşi gözlemleyip, hareketinin grafiğini çizdiğinizde sekize benzeyen bir eğri oluşturduğunu göreceksiniz. Uç noktaları kış ve yaz dönümlerine denk gelen bu eğriye «analemma» (günsekizi) adı verilir.

Tektonik Plakalar

Yerkürenin iç çekirdeğinden yüzeyine doğru gidildikçe sıcaklık azalır. Bu durum çekirdek kabuğunda (manto) konveksiyon hareketine yol açar. Yerkürenin derinliklerindeki sıcak materyal (magma) daha soğuk olan yüzeye doğru hareket eder. Daha sonra tekrar mantoya döner ve yeni bir döngü başlar. Tüm bunlar yüzeyde sert tektonik plaka hareketlerine ve kaymalara yol açar.

Kontrol altında tutulan uydular

Haberleşme, navigasyon, meteoroloji başta olmak üzere cep telefonları, GPS, internet, vb. Dünya etrafına uydu yerleştirilmesi için sayısız nedene sahiptir. Matematikçiler, ileri tekniklerle uzay araçlarının yörüngelerini hesaba katarak uydu yörüngesini seçerler ve en uygun hale getirirler.

Geçirimli ya da geçirimsiz ?

Toprak içindeki sıvı yayılımı çalışmaları, bilim insanlarının suyun toprakta nasıl yayıldığını, su taşıyan katmanların yeniden ne kadar hızlı dolduğunu ölçmelerini ve gaz, petrol ve kirletici maddelerin topraktaki yayılımını anlamalarını sağlamıştır.
İngiliz matematikçi J. M. Hammersley, 1965 yılında, yayılma ve sızmanın haberleşme ağlarında, salgın hastalıkların yayılmasında, yangının yayılmasında ve sudan buza geçiş halinde de gerçekleştiğini belirtti.

Coriolis kuvveti

Hiç dönen bir platformda sağa doğru ilerleyerek hedefinize ulaşmayı denediniz mi? Eğer hedefe ulaşmak istiyorsanız, hedefinizin soluna doğru hareket etmelisiniz. Aynı şeyi hedefiniz sizden daha yavaş hareket ettiğinde de yapmalısınız. Sanki hedefiniz hayali bir kuvvet tarafından saptırılıyormuş gibi! İşte bu kuvvete «Coriolis kuvveti» denir. Fransız matematikçi G. G. de Coriolis (1792-1843) Dünya’nın dönmesinin rüzgar ve okyanus akımlarına etkisini açıklayan ilk bilim insanıdır. Merkezkaç kuvveti üzerine kuramsal çalışmalar yapmıştır.

Solitons and Tsunamis

Solitons are solitary waves observed for the first time by the Scottish mathematician and engineer J. S. Russell in 1834. Solitons travel very long distances at a constant speed without loss of energy. Their speed is proportional to the square root of the deepness of the channel.

Where are you?

How many satellites orbiting around the Earth are needed to compute exactly one’s position at each instant?
The GPS system uses a set of satellites (at least 24) orbiting around the Earth and emitting signals.
An ideal GPS receiver measures the travel time of three signals from emitted by three satellites to the receiver. From each measure it computes its distance to each satellite.

Sayfalar